Kuci Bratonozici Piperi / Dr Jovan Erdeljanović

Beograd 1981. Tvrd povez, ćirilica, 536 strana.  

Erdeljanović je, kao što se vidi iz najvećeg broja njegovih objavljenih radova, uzimao za predmet izučavanja određenu etničku zajednicu u svoj njenoj celovitosti i svestranoj manifestaciji materijalnog i duhovnog bića. Njegovi radovi, naročito o pojedinim plemenima Crne Gore, predstavljaju maksimalni domet sinteze svih oblika i uslova života, životnog stvaralaštva i društvenog razvitka. Ono što osobito karakteriše takve njegove radove jeste pre svega napor da do sitnica ispita i razjasni sve karakteristične i značajne pojedinosti u životu društvene zajednice i da, istovremeno, iz njih stvori opštu, tipiziranu grupu svake etničke zajednice. Ta Erdeljanovićeva svojstva sigurno su i najsnažnije došla do izraza u njegovim radovima o crnogorskim plemenima koji se objavljuju u ovom izdanju (o Kučima, Bratonožićima , Piperima) kao i u njegovom poznatom radu o plemenima tzv. Stare Crne Gore. Svaki od ovih radova zasnovan je na svestrano proučenom bogatstvu pojedinačnih pojava i vidova života. U njima je prikazano mnoštvo detalja i konkretnih osobenosti koje karakterišu svaku od ovih plemenskih zajednica. U njima su, jednom rečju, istražene i prikazane sve one specifičnosti koje su u jednoj zajednici neminovno morale da se pojave pod uticajem prirodnih i društvenih uslova života. Međutim, Erdeljanović se ne zadržava na posmatranju lokalnih i regionalnih pojedinosti. On te pojedinosti obrađuje i analizira kroz sistem naučne sinteze i njihovog posmatranja u okviru šire crnogorsko-srpske pripadnosti.
Erdeljanovićevi radovi daleko prevazilaze statičke opise i golo registrovanje datih pojava i društvenih institucija. Njegova istraživanja uvek imaju za cilj da prodru u genezu i evoluciju društvenog razvitka. On, prema mogućnostima koje su mu pružali raspoloživi naučni podaci, nastoji da prikaže drevno poreklo i istoriju etničke skupine, da ustanovi sve one promene koje su u životu jedne zajednice nastajale pod uticajem raznih unutrašnjih i spoljašnjih faktora. Upravo takvim sociološko-evolutivnim metodom Erdeljanović je i mogao stvoriti izgrađenu koncepciju o dinamičnom procesu stvaranja i razvitka crnogorskih plemena. Time je on uspeo da zasnuje i razradi čitav metod sistematskog izučavanja jednog od svakako najzanimljivijih naučnih problema — problem porekla i nastanka plemenske organizacije u Crnoj Gori. Taj Erdeljanovićev metod imao je ogroman utvcaj na razvitak celokupne etničke nauke. On je prihvaćen od čitavog niza istraživača, i postao je osnovni metod kako u obradi problema crnogorskih plemena, tako i niza drugih naših etničkih i teritorijalnih skupina. Etnološka nauka dobila je time snažan polet osobito između dva svetska rata, a naučna istraživanja, vršena pod neposrednim uputstvima i nadzorom samoga Erdeljanovića, donela su neprocenjive rezultate u naučnoj obradi naših etničkih skupina i regiona.