Kapija - Frederik Pol

Kapija 1 - prva knjiga
Frederik Pol
Jugoslavija, Beograd, 1980.

Više puta nagrađivan roman Frederika Pohla Kapija (Gateway), prvi deo Sage o Heecheejima, objavljen je davne 1977. godine i od tada je doživeo nekoliko ponovljenih izdanja. Svojim podžanrovskim određenjem Kapija je klasično delo naučne fantastike koje propituje budućnost čovečanstva. Taj motiv se često pojavljuje u delima SF-a u različitim obradama poput utopijske, distopijske ili njihove kombinacije, a ovo delo je gotovo u potpunosti distopijsko.

Distopiju kao ideju društva o pretpostavljenoj budućnosti koju karakterišu negativni, antiutopijski elementi, Frederik Pohl je doveo do savršenstva aktualizirajući pitanja koja se tiču društva, politike, religije, sociologije, duhovnosti ili tehnologije koja se može pojaviti u budućnosti. Pretpostavke distopije su onečišćenje, siromaštvo, politička represija, totalitarizam te naposletku kolaps društva kao naša moguća horror stvarnost. Kapija je društvena kritika, ekološka i studija karaktera i vrlo, vrlo nam je bliska upravo zbog slojevitosti izraza o skoroj budućnosti koja nam se u galopu približava.

Memoarski pisana, to je osobna ispovest antijunaka Robinetta Broadheada, lika apsurda ženskog imena, kojemu se osmehnula sreća. Početak romana Frederik Pohl je smestio na Zemlju koja je gotovo uništena ljudskim aktivnostima, ekološki onečišćena, a siromašno stanovništo preživljava u radnim kolonijama, u rudnicima, u kojima se proizvodi hrana ekstarkcijom ulja iz morskih školjaka, ugljena, nafte i drugih minerala. U takvim uslovima živi se kratko. Siromašno stanovništvo umire od različitih infekcija i ozleda zadobijenih tokom sposobnog radnog veka. Nasuprot njima malobrojni bogati sloj živi zaštićen pod kupolama, hrani se u restoranima i konzumira zdravu hranu. Ta fina distinkcija bogatih i siromašnih provlači se kroz celi roman. S obzirom na stanje koje vlada na Zemlji i uslova rada u rudnicima cilj je obogatiti se i osigurati  medicinski komplet koji omogućava medicinsku brigu, zamenu dotrajalih organa i kozmetiku organizma, a time i produženje životnog veka. Rad na Zemlji ne generiše dovoljno sredstava za osiguravanje medicinskog kompleta, pa su otvorene dve mogućnosti ili umreti ili dobiti na lutriji i promeniti život.