O obveznostima i ugovorima uopšte - Đorđe Pavlović

U godini u kojoj se navršava sto sedamdeset godina od donošenja Srpskog građanskog zakonika i sto pedeset godina od kada je na Pravnom fakultetu Velike škole u Beogradu postavljen prvi profesor Građanskog prava i građanskog sudskog postupka, mladi pariski licencijant Đorđe Pavlović, nijedan srpski pravnik ne može osporiti potrebu ponovnog izdavanja njegove knjige O obveznostima i ugovorima uopšteobjavljene prvi put 1869 (drugo izdanje 1892). U njenom podnaslovu stoji: „ 531 – 560 Građanskog zakonika, u svezi sa ostalim naređenjima koja se na taj predmet odnose“ . To je dakle, knjiga o ugovoru i obligacijama koje iz ugovora nastaju. Prema polju Opšteg

dela obligacionog prava koji je zahvatila ona je uveliko prevazišla obim teksta koji je istoj materiji bio posvećen u Objasnjenju Građanskog zakonika za Knjaževtvo Srpsko Dimitrija Matića. U Matićevom komentaru je o pravilima sadržanim u 531 – 560. Građanskog zakonika bilo napisano šezdesetak stranica, dok Pavlovićeva knjiga o istom predmetu ima u originalnom štamparskom slogu četiri stotine stranica. Još važnije od toga je da je principijelna pitanja iz problematike ugovora, koja su ostala izvan Objasnenja, ona reši- la postavljanjem jedne moderne koncepcije o ugovoru prožete du- hom liberalizma, individualizma i konsensualizma. Neka od tih rešenja odolela su vrlo strogim probama burnog razdoblja koje je potom došlo. Izdržala su sučeljavanja sa drugim idejama koje su se u toku evolucije prava rađale u vrelima evropske civilističke misli, otrpela snažne udarce marksističkih interpretacija i vek pošto su zapisana čak su mogla da se prepoznaju u formulacijama pojedinih pravila u Zakonu o obligacionim odnosima, poglavito u onima koja uređuju ugovor i razne vrste obaveza. Ponovno izdanje O obveznostima i ugovorima uopšte u vreme dok traje izrada Građanskog zakonika Republike Srbije, u okviru koje će postojeće zakonodavne celine biti dopunjene, korigovane i harmonizovane sa načelima iz međunarodnih konvencija i prava Evropske unije, pružiće pravnicima priliku da na osnovu uvida u principe na kojima je u drugoj polovini devetnaestog veka bilo zasnovano srpsko obligaciono pravo vrednuju predstojeće rezultate kodifikatorske delatnosti.