Valtrović i Milutinović 1-3 (stara srpska arhitektura)

Dokumenti I - terenska građa 1871 - 1884.

Dokumenti II - terenska građa 1872 - 1907.

Valtrović i Milutinović: Tumačenja

Beograd 2006. / 2007. / 2008. Knjiga I tvrd povez sa zaštitnim omotom, knjiga II i III mek povez sa klapnama, ćirilica, bogato ilustrovano, veliki format (34 cm), 304 + 227 + 218 strana.

Knjige su nekorišćene (nove)

Ovo kapitalno delo, kako je rekla Ana Stolić iz Istorijskog muzeja Srbije, zasnovano je na radu dvojice naučnika koji su osamdesetih godina 19. veka preduzeli posao snimanja srpskih srednjevekovnih spomenika. To je celovita monografija srpske kulturne baštine, pre svega srednjevekovnih maniastira, koje su dvojica naučnika snimali na terenu, obradivši 57 spomenika i načinivši 300 crteža. Kako tada Srpsko učeno društvo nije moglo da objavi rezultate njihovog rada, oni su se, najzad, 120 godina kasnije, našli pred nama. U pitanju su tri monumentalne knjige dokumenata i valorizacije istraživačkog rada dvojice naučnika, istakao je akademik Nikola Tasić, potpredsednik SANU, svojevrsni izdavački poduhvat Istorijskog muzeja. On je naglasio da su opisi Vlatrovića i Milutinovića tako precizni da se i danas mogu rekonstruisati detalji i celine spomenika koji su vremenom nestali.

Prema rečima Tanje Damljanović, urednika izdanja, prvi tom sastoji se od zbirke vizuelnih zapisa srpske srednjevekovne baštine, grafičkih priloga, koje je zbog njihove nekoherentnosti bilo teško objaviti i sada, a posebno pre 120 godina kada su nastali. Pomenuta distanca uslovila je i dvostruki pristup ovoj građi – ovovremeno njeno otkrivanje, ali i osvetljavanje značaja rada dvojice naučnika u ono vreme, koji su i sami u međuvremenu postali važan deo istorije arhitekture i umetnosti. Građa je poređana hronološkim principom, prema godinama nastanka spomenika koji su opisivani, potom prema prostornom principu – glavnog spomenika koji se opisuje i onih, manje značajnih, u njegovoj blizini. Najzad, unutar tih principa oni su dati azbučnim redom. Tanja Damljanović osvrnula se i na format izdanja, rekavši da je on neuobičajen jer su crteži u njemu verni originalima. Drugi tom je izbor Valtrovićevih i Milutinovićevih tekstova o njihovom radu, koje je takođe bilo teško prikupiti rasute po različitim stručnim časopisima. U trećem tomu protumačen je i osvetljen njihov rad.

Rad na ovom projektu, rekla je Tanja Damljanović, trajao je više od tri godine. Ona je istakla i pionirski rad Sonje Bogdanović posvećen dvojici naučnika, kao i Miladina Lukića, svojevremeno pomoćnika ministra kulture, koji je inicirao projekat. Tim povodom naglašena je i bitna i nemerljiva podrška nadležnih institucija i ministarstava pri ovakvim projektima. Ova dva zaboravljena uma Srbije (o kojima će biti napravljene emisije u već postojećem istoimenom serijalu RTS) bili su među prvim članovima Srpske akademije nauka i umetnosti, podsetili su u svojim obraćanjima akademici Nikola Tasić i Gojko Subotić. Valtrović je bio i upravnik Narodnog muzeja duže nego i jedan drugi – od 1881. do 1905. godine. Osnovao je Srpsko arhitektonsko društvo, časopis Starinar koji i danas izlazi, negovao je srpsko umetničko nasleđe. Milutnović, sin čuvenog pesnika Sime Milutinovića Sarajlije, bio je ministar građevine, profesor arhitekture na Velikoj školi, jedan od projektanata železničke stanice u Beogradu. Obojica su ličnosti iz vremena stvaranja moderne Srbije.

Sadržaj:

KNJIGA I

VALTROVIĆ I MILUTINOVIĆ: TEMELjENjE SKICA KOLEKTIVNOG PAMĆENjA / dr arh. Tanja Damljanović

POPIS KATALOŠKIH JEDINICA

KATALOG

KNJIGA II

VALTROVIĆ I MILUTINOVIĆ: Pisana građa / dr arh. Tanja Damljanović

I TERENSKI IZVEŠTAJI I ZAPISI SA PUTA

II PRIKAZI POJEDINAČNIH SPOMENIKA

III SINTEZNI PREGLEDI

KNJIGA III 

Valtrović i Milutinović: tumačenja / Tanja Damljanović

Valtrović i Milutinović: zaštita kulturnog nasleđa u temeljima srpske modernosti / Tanja Damljanović

Značaj Mihaila Valtrovića i Dragutina S. Milutinovića za razvoj obrazovanja iz oblasti arhitekture i proučavanja graditeljskog nasleđa na Velikoj školi u Beogradu / Mirjana Roter-Blagojević

Mihailo Valtrović — arhitekta i arheolog / Gordana Milošević

Mihailo Valtrović kao teoretičar savremene umetnosti Kraljevine Srbije / Katarina Mitrović

Muzejska delatnost Mihaila Valtrovića / Andrej Vujnović  

Valtrović i Milutinović o estetici / Vladimir Mako

Mihailo Valtrović i Dragutin Milutinović kao istraživači srednjovekovnih starina / Sonja Bogdanović

Rad Dragutina Milutinovića i Mihaila Valtrovića na snimanju srednjovekovnih spomenika u Srbiji / Ljiljana Mišković-Prelević

Biografije autora